Cá xương xanh là một trong những thương phẩm được ưa chuộng bậc nhất ở đảo Nam Du. Những đặc điểm gì làm loài cá này trở thành ‘‘của ngon vật lạ’’ không thể bỏ qua đến như vậy? Để tìm hiểu những điều thú vị về loài cá này, đọc ngay bài viết này nhé.
Xem Nhanh
1. Cá xương xanh là gì?
1.1. Đặc điểm nhận diện
Tên gọi cá xương xanh xuất phát từ đặc điểm vô cùng đặc trưng là sắc xanh ngọc bích lạ mắt của xương cá. Ngoài ra, màu xanh này cũng xuất hiện trên lớp da óng ánh của nó nhưng sẫm hơn, dễ thấy khi nhìn dưới ánh nắng mặt trời.
Bên cạnh cái tên cá xương xanh, người dân nơi đây còn đặt cho loại cá này một biệt danh khá là máu mặt: ‘‘cá sát thủ’’. Vì chúng có một chiếc mỏ dài, nhọn hoắc tựa lưỡi kiếm cùng hàm răng vô cùng sắc nhọn, có thể dễ dàng gây thương tích cho người đánh bắt. Chúng thuốc loài cá da trơn, có thân hình tròn lẳn và dài dạng hình trụ.
Cá trưởng thành có cân nặng dao động khoảng từ 1-3 kg, to tròn như bắp tay của người lớn. Nếu không nhờ cái miệng dài như cái kẹp inox thì rất dễ nhầm lẫn với cá chình biển hay cá hố.
1.2. Tập tính
Sở dĩ cá xương xanh là đặc sản ở đảo Nam Du vì đây là nơi chúng sinh sống nhiều nhất. Thật may mắn vì có thể đánh bắt quanh năm nhưng được mùa nhất là từ tháng 2 đến tháng 5. Cá thường sống ở khu vực gần bờ và vùng nước cạn, nơi các ghềnh đá, bãi biển tầng nước mặt, độ sâu khoảng 1 mét, không quá khó khăn trong việc đánh bắt.
Tương tự như cá chuồn hay cá đối bay, cá xương xanh có thể nhảy bật ra khỏi mặt nước với tốc độ lên tới 60km/h. Điều này càng khẳng định mạnh mẽ hơn cho cái tên ‘’cá sát thủ’’ của nó vì khi bay lên có thể đâm trúng ngư dân đang đứng trên thuyền.
Cũng như các loại cá khác, thức ăn của cá xương xanh chủ yếu là sinh vật phù du, cá nhỏ, động vật giáp xác như tôm hay cua nhỏ và các động vật không xương sống khác. Về sinh sản, chúng sinh sản theo hình thức đẻ trứng, không có tập tính di cư khi sinh sản mà sinh sản ở ngay vùng biển ngoài khơi.
2. Cách đánh bắt
Cá xương xanh chỉ có thể đánh bắt trong tự nhiên, là một trong những loại cá được khai thác chính yếu ở các vùng biển Bình Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên,… Cùng tìm hiểu thêm một xíu về cách đánh bắt loài ‘‘cá sát thủ’’ này nhé.
2.1. Tớt nilon
Tớt là tên gọi địa phương, là một dãy dây câu không có lưỡi, mà thay vào đó là chùm dây bằng nilon, được đánh tơi ra thành nhiều sợi mỏng nhỏ. Mỗi tớt có chiều dài khoảng 15 cm, phần đầu nhuộm màu đỏ, phần còn lại nhuộm màu xanh lá cây để phân biệt. Một đầu tớt cột chặt vào dây cước câu, một đầu thì thả trong nước, khi bị thuyền kéo đi, đầu tớt xòe ra giống như con cá đang bơi.
Loại tớt này chỉ câu được duy nhất loài cá xương xanh vì chúng thích ăn cá suốt sống nên tưởng tớt là con mồi. Sau khi ăn tớt, những răng cá li ti, nhọn hoắc sẽ dính vào những sợi nilon nhỏ, khó lòng thoát được.
2.2. Chĩa cá
Chĩa cá là một cách thực hiện mới đang được áp dụng rộng rãi bởi ngư dân lành nghề. Chỉ cần một người là đủ để làm tất cả các công việc: điều khiển thuyền, tìm kiếm, phát hiện và chĩa cá.
Ngư dân đứng trước mũi thuyền, một tay cầm chĩa, đầu đội đèn soi, soi hết mọi ngóc ngách như ngọn đèn hải đăng để tìm cá. Có lúc thì gặp cá đang đứng lững lờ sát mặt nước, lúc đó chỉ việc cho thuyền chạy chậm lại là có thể chĩa cá ngay, bách phát bách trúng. Có lúc chỉ thấy cá quẫy nước từ xa phải lẹ tay tắt đèn rồi cho thuyền áp sát, sau đó bật đèn lên lại để tìm chĩa cá. Những lúc vào vụ mùa, sau một đêm đi chĩa, có thuyền mang về từ 4 – 5 tạ cá xương xanh, là một nghề hái ra tiền đủ nuôi sống cả gia đình.
Xem thêm:
- Cá dương vật – Món cá ngon độc lạ bạn đã thử chưa?
- Hải sâm biển – Phương thuốc quý giá của thiên nhiên
- Cá Chim Trắng – Những Điều Cần Biết Về Loài Sinh Vật Này
3. Mê mẩn đủ món ngon từ cá xương xanh
Chúng được ưa chuộng đến vậy vì thịt cá đầy đặn, ít xương, chỉ có phần xương chính chạy theo chiều dọc cùng một ít xương phụ ở hai bên. Cá xương xanh tuy không có giá trị kinh tế quá cao với giá mua tại nơi khá mềm, chỉ tầm 50.000 – 60.000 đồng/ký nhưng giá trị dinh dưỡng lại vô cùng cao, không kém cạnh các loại cá biển đắt tiền khác.
Thịt cá trắng, dai và ngọt, ăn không khác gì thịt tôm cua cao cấp, lại đậm đà hương vị biển cả. Tạm nghỉ một chút trước khi đọc tiếp vì có lẽ bạn sẽ cần kiếm một chút gì đó nhâm nhi để bao tử bớt cồn cào khi tìm hiểu về các món ngon khó cưỡng từ cá xương xanh sau đây.
3.1. Khô cá xương xanh
Đầu tiên phải kể đến đặc sản khô cá xương xanh, được thực khách lùng mua đem về vì nó dễ bảo quản và chế biến, lại giữ được trọn mùi vị đậm đà của thịt cá. Những chú cá tươi nhất được mang từ bờ về đem đi làm sạch, cắt bỏ phần đầu, phần ruột cá và xương cá sau đó xẻ phanh ra thành dạng dẹt.
Trước khi đem đi phơi khô dưới trời nắng thì cá được ướp cùng với muối, một chút ớt tươi, vô cùng đơn giản để giữ lại sự tự nhiên cho thịt cá nhưng lại rất đậm vị.
Thịt cá phơi khô nhưng lại vô cùng dẻo, rất được ưa dùng ngay trong chính những bữa ăn thường ngày của dân địa phương. Riêng chỉ từ khô cá xương xanh là đã có thể chế biến được vô vàn món ăn ngon rồi.
3.2. Khô cá xương xanh nấu sim lo
Sim lo là phiên âm từ “som lo m’chu” của người Khmer có nghĩa là canh chua. Khác với món canh chua truyền thống Nam bộ sử dụng thịt tươi thì nguyên liệu chính của canh sim lo là khô cá nấu cùng bắp chuối.
Món ăn khô cá xương xanh nấu sim lo dùng những nguyên liệu đơn giản, dễ tìm. Bắp chuối đem về lột vỏ bỏ những phần già, lấy phần nõn rồi bào nhỏ như khi làm gỏi hoặc cắt khúc nhỏ tùy sở thích. Rửa sạch để mềm bớt rồi vớt ra rổ để ráo. Sau đó chặt khô cá thành những miếng vừa phải rồi cho vào nồi hầm với lượng nước vừa đủ với số người ăn.
Lưu ý khi hầm khô phải để lửa nhỏ, có như vậy chất ngọt từ cá mới tiết ra được hết. Cơm mẻ (gia vị làm chua thường được người miền Tây sử dụng) chắt lọc lấy nước rồi cho vào nồi khô đang hầm để tạo độ chua.
Cuối cùng, cho bắp chuối vào rồi nêm nếm gia vị phù hợp khẩu vị, đợi nước sôi bùng lên rồi nhấc xuống ngay để giữ được độ giòn. Thịt khô cá xương xanh nấu canh tạo cảm giác nhẫn nhẫn, dẻo dai khi ăn, chấm cùng nước mắm nhĩ Phú Quốc cay nhẹ, bảo đảm hậu vị sẽ làm bạn lưu luyến mãi không thôi.
3.3. Khô cá xương xanh nướng hoặc chiên giòn
Những ngày bận rộn, chỉ cần có khô cá xương xanh cùng một dĩa rau luộc là bạn đã có được bữa cơm giàu dinh dưỡng. Khô cá được lấy ra từ tủ đông là có thể đem chế biến ngay để ăn cùng cơm trắng hoặc làm mồi nhậu. Chiên giòn trong dầu hoặc nướng than trên vỉ, hoặc tiện hơn cho dân thành phố là bỏ lò vi sóng là các cách làm nhanh gọn lẹ nhất.
Khô cá mằn mặn, nếu đem chiên thì ăn cực kỳ giòn, nhai cực thích miệng, còn nếu đem nướng thì mùi thơm lừng nức cả mũi, ăn kèm với cơm trắng thì còn gì bằng. Ngoài ra, khô cá sau khi nướng còn có thể bóc nhỏ ra để trộn gỏi xoài hay đu đủ, cũng đưa cơm không kém.
3.4. Khô cá xương xanh sốt cà
Các loại cá sốt cà thường sau khi nấu lâu trong sốt không còn giữ được độ dai như ban đầu. Khô cá xương xanh dẻo chính là phương án thay thế hoàn hảo nhất. Vị chua ngọt dễ chịu của sốt cà ăn với khô cá không xương, rất được lòng các bạn nhỏ. Những món ăn chế biến từ khô cá xương xanh tuy đơn giản nhưng đảm bảo sẽ vét sạch nồi cơm nhà bạn.
4. Cá xương xanh nướng bẹ chuối
Tương tự như cá trê nướng trui phủ rơm của người miền Tây, cá xương xanh được bao bọc bởi bắp chuối rồi đem nướng trên than hồng. Sau khi đánh bắt chỉ cần cắt bỏ phần mỏ lưỡi kiếm, lấy sạch nội tạng, rửa sạch là có thể đem đi nướng.
Trong quá trình nướng, chú ý trở cá đều tay để thịt cá bên trong chín đều và không bị khét. Đến khi bẹ chuối héo đi thì tức là thịt cá vừa chín tới.
Thịt cá chắc, ngon ngọt đậm đà. Khi mở bẹ chuối ra, thịt cá dậy mùi thơm phức, dễ dàng chinh phục bất kỳ thực khách khó tính nào. Cuốn thịt cá cùng với bánh tráng, ăn kèm các loại rau rừng khiến bạn phải cắn cả một miếng to để cảm nhận trọn vẹn đa dạng các loại mùi vị.
Thịt cá được bọc trong chuối nên giữ lại được độ ẩm và ngọt, vừa dai lại vừa mềm. Ngoài ra, còn nhiều cách nướng khác cũng hấp dẫn không kém là cá xương xanh cắt khúc nướng muối ớt trên vỉ hay nướng giấy bạc. Vì là cá tươi đánh bắt từ biển nên khi nướng sẽ bổ sung mùi khói hấp dẫn cho món cá.
5. Cá xương xanh tái chanh
Lại là một món cuốn bánh tráng vô cùng bắt miệng khác. Cá xương xanh sau khi lạng bỏ hết xương thì cắt thành từng miếng dài vừa ăn. Ướp sơ với tỏi, tiêu, bột ngọt, nước mắm để vị cá dễ ăn hơn. Sau đó cho thêm nước cốt chanh lên bề mặt, trộn đều rồi để yên cho đến khi thịt cá huyển màu trắng tươi là ăn được.
Trước khi dùng thì rắc thêm đậu phộng và rau mùi băm nhuyễn để tạo mùi thơm. Nếu bụng dạ bạn yếu, ngại ăn đồ sống thì yên tâm nhé. Xào xơ thịt cá đã ướp gia vị cũng là một lựa chọn không hề tồi.Thịt cá bên ngoài săn lại nhưng bên trong vẫn giữ được độ ẩm và mềm, ăn kèm với nước cốt chanh chua thì không lo ngậy dầu.
Nếu có dịp ghé đảo Nam Du, bạn đừng quên thử ngay những món ăn hấp dẫn chế biến từ cá xương xanh. Chỉ cần ăn một lần là có nguy cơ cao nghiện mãi mãi.
