Những nguyên nhân ô nhiễm môi trường mà con người đã tạo ra cho tự nhiên. Công nghiệp hiện đại phát triển kéo theo biết bao nhiêu hậu họa cho thiên nhiên, cho môi trường. Mặc dù con người vẫn đang cố gắng khắc phục nhưng hậu họa ô nhiễm để lại là vô cùng khó chữa lành.
Xem Nhanh
1. Nguyên nhân ô nhiễm môi trường
1.1 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường không khí
Có hai loại chất gây ô nhiễm không khí, sơ cấp và thứ cấp. Các chất ô nhiễm sơ cấp được thải ra trực tiếp từ khói bụi núi lửa, nhà máy, xe cộ. Còn chất ô nhiễm thứ cấp được hình thành khi các chất ô nhiễm sơ cấp phản ứng trong khí quyển.
Việc đốt nhiên liệu hóa thạch cho giao thông và điện tạo ra cả chất ô nhiễm. Đây chính là một trong những nguồn ô nhiễm không khí lớn nhất.
Khói từ ống xả ô tô chứa các khí và hạt nguy hiểm bao gồm hydrocacbon, oxit nitơ và cacbon monoxit. Các khí này bốc lên và phản ứng với các khí khác trong khí quyển tạo ra nhiều khí độc hơn.
Theo Viện Trái Đất, việc sử dụng nhiều phân bón cho nông nghiệp là nguyên nhân ô nhiễm môi trường không khí dạng hạt mịn. Với phần lớn châu Âu, Nga, Trung Quốc và Hoa Kỳ bị ảnh hưởng. Mức độ ô nhiễm do các hoạt động nông nghiệp gây ra. Được cho là cao hơn tất cả các nguồn ô nhiễm không khí hạt mịn khác ở các nước này.
Amoniac là chất ô nhiễm không khí chính đến từ các hoạt động nông nghiệp. Amoniac xâm nhập vào không khí dưới dạng khí. Chủ yếu là từ chất thải chăn nuôi tập trung và các cánh đồng được bón phân quá mức.
Amoniac dạng khí này sau đó kết hợp với các chất ô nhiễm khác như oxit nitơ và sulfat. Được tạo nên bởi các phương tiện giao thông và các quy trình công nghiệp, để tạo ra sol khí. Khí dung là những hạt nhỏ có thể xâm nhập sâu vào phổi và gây ra bệnh tim và phổi.
Các chất gây ô nhiễm không khí nông nghiệp khác bao gồm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Tất cả những điều này cũng góp phần gây ô nhiễm nguồn nước.
1.2 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường nước
Ô nhiễm chất dinh dưỡng do nước thải và phân bón. Hàm lượng chất dinh dưỡng cao trong các khối nước và thúc đẩy sự phát triển của tảo và cỏ dại. Điều này có thể làm cho nước không thể uống được và cạn kiệt oxy khiến các sinh vật sống dưới nước chết.
Thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ bón cho cây trồng và chúng ngấm xuống tập trung trong đất. Sau đó được nước mưa và dòng chảy cuốn vào mạch nước ngầm. Vì vậy, bất cứ khi nào khoan giếng lấy nước đều phải kiểm tra nồng độ các chất ô nhiễm.
Chất thải công nghiệp là một trong những nguyên nhân ô nhiễm môi trường nước chủ yếu. Bằng cách tạo ra các chất ô nhiễm bao: gồm lưu huỳnh, chì và thủy ngân, nitrat và phốt phát. Bên cạnh đó, còn chúng xuất hiện trong các sự cố tràn dầu.
Ở các nước đang phát triển, khoảng 70% chất thải rắn của họ được đổ trực tiếp ra biển hoặc đại dương. Điều này gây ra các vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng. Bao gồm việc giết chết các sinh vật biển, mà cuối cùng là ảnh hưởng đến con người.
1.3 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường đất
Ô nhiễm đất là do các hoạt động của con người và việc sử dụng sai mục đích tài nguyên đất. Điều này xảy ra khi con người sử dụng các hóa chất như thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ vào đất. Xử lý chất thải không đúng cách. Thường xuyên khai thác khoáng sản vô trách nhiệm thông qua việc khai thác mỏ.
Đất cũng bị ô nhiễm do rò rỉ bể tự hoại ngầm, hệ thống nước thải, rửa trôi các chất độc hại từ bãi rác. Xả trực tiếp nước thải của các nhà máy công nghiệp ra sông và đại dương.
Mưa và lũ lụt cũng là nguyên nhân chính dẫn đến sự ô nhiễm đất. Do các chất ô nhiễm từ các vùng đất này bị đến đến các vùng đất khác.
Việc canh tác quá mức và chăn thả quá mức của các hoạt động nông nghiệp. Cũng đã góp phần làm cho đất mất đi giá trị dinh dưỡng và cấu trúc gây ra thoái hóa đất, một loại ô nhiễm đất khác.
Và ác bãi rác có thể làm rò rỉ các chất độc hại vào đất và nước. Tạo ra mùi rất khó chịu và là nơi sinh sản của các loài gặm nhấm truyền bệnh.
Xem thêm:
- Đô thị hóa là gì? Đô thị hóa đã “đụng và chạm” chúng ta như thế nào?
- Vai trò của nước đối với cuộc sống chúng ta hiện nay
- Khí hậu Việt Nam theo vùng miền và những điều bạn cần biết
1.4 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường âm thanh và ánh sáng
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường tiếng ồn chủ yếu là do các nguồn từ: hộ gia đình, các sự kiện xã hội, các hoạt động thương mại, công nghiệp và hoạt động giao thông vận tải.
Ô nhiễm ánh sáng là do việc sử dụng quá nhiều và kéo dài ánh sáng nhân tạo vào ban đêm. Chúng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe ở con người và phá vỡ các chu kỳ tự nhiên. Bao gồm các hoạt động của động vật hoang dã.
Các nguồn gây ô nhiễm ánh sáng bao gồm: biển quảng cáo điện tử, sân thể thao ban đêm, đèn đường và đèn xe, công viên thành phố, nơi công cộng, sân bay và khu dân cư.
2. Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường
2.1 Tác hại của ô nhiễm môi trường không khí
Mức độ ô nhiễm không khí cao có thể làm tăng nguy cơ đau tim. Cùng với nhiều bệnh khác như: thở khò khè, ho, khó thở, kích ứng mắt, mũi và cổ họng. Ô nhiễm không khí cũng có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về tim như: hen suyễn và các biến chứng phổi khác.
Giống như con người, động vật cũng gặp phải một số vấn đề sức khỏe do ô nhiễm không khí. Bao gồm dị tật bẩm sinh, suy sinh sản và bệnh tật.
Ô nhiễm không khí gây ra một số ảnh hưởng đến môi trường. Bên cạnh đó, còn có nhiều tác động tiêu cực đến con người và động vật.
Mưa axit chứa hàm lượng cao axit nitric và axit sunfuric. Chúng được tạo ra bởi các oxit và oxit lưu huỳnh thải vào không khí, bởi việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Mưa axit làm hư hại cây cối, axit hóa đất và các nguồn nước. Khiến nước trở nên quá chua đối với cá và các loài thủy sinh khác.
Lượng lớn oxit nitơ được thải vào không khí, do đốt cháy nhiên liệu hóa thạch. Chúng góp phần tạo ra nitơ gây ra sự nở hoa của tảo độc.
Việc giải phóng các hợp chất nhân tạo bao gồm: hydrochlorofluorocarbon, chlorofluorocarbon và halogen. Trước đây được sử dụng làm chất làm mát, chất tạo bọt, thuốc trừ sâu, dung môi, chất đẩy aerosol và chất chữa cháy đang làm suy giảm tầng ôzôn. Tầng ôzôn trong tầng bình lưu là một lớp bảo vệ phản xạ các tia cực tím có hại trở lại không gian. Nếu không chúng sẽ phá hủy đời sống động thực vật.
2.2 Tác hại của ô nhiễm môi trường nước
Ô nhiễm nước là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với con người, động vật và hệ sinh thái biển.
Ảnh hưởng của ô nhiễm nước phụ thuộc vào việc hóa chất nào và được đổ ở đâu. Các vùng nước gần các khu vực đô thị hóa có xu hướng bị ô nhiễm nặng. Bởi rác thải và hóa chất, cả hợp pháp và bất hợp pháp. Từ các nhà máy công nghiệp, trung tâm y tế và các cá nhân.
Cho đến nay, hậu quả lớn nhất của ô nhiễm nước. Chính là cái chết của các sinh vật sống dưới nước, có thể phá vỡ toàn bộ chuỗi thức ăn. Các chất ô nhiễm như cadmium, thủy ngân và chì được ăn bởi các sinh vật thủy sinh nhỏ bé. Sau đó được ăn bởi cá, các loại cá cũng theo từng bước trở thành một phần trong chuỗi thức ăn. Chúng trực tiếp gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe con người và động vật hoang dã.
Ô nhiễm chất dinh dưỡng có thể gây ra hiện tượng tảo độc nở hoa trong nguồn nước uống. Tạo ra độc tố giết chết cá và các động vật thủy sinh khác.
Tiếp xúc trực tiếp với loại tảo độc hại này gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở người. Bao gồm ảnh hưởng đến thần kinh, các vấn đề về hô hấp, bệnh dạ dày, gan và phát ban.
Một vấn đề hậu quả được đặt ra khi các chất khử trùng, được sử dụng để xử lý nước uống tiếp xúc với nước bị ô nhiễm bởi tảo độc. Chúng phản ứng tạo ra dioxin.
Dioxin là hợp chất hóa học cực kỳ có hại có liên quan đến các vấn đề về sinh sản và phát triển, thậm chí là ung thư.
Nitrat, do phân bón, cũng làm ô nhiễm nước uống. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường, trẻ sơ sinh tiêu thụ nước có nhiều nitrat có thể bị bệnh nặng với hội chứng em bé xanh. Gây khó thở và da xanh, và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị sớm.
2.3 Tác hại của ô nhiễm môi trường đất
Ô nhiễm đất gây ra những hậu quả đáng kể đối với con người, động vật, vi sinh vật và đời sống thủy sinh. Đất bị ô nhiễm có thể gây ra nhiều vấn đề về da. Đặc biệt các vấn đề về hô hấp và thậm chí là các loại ung thư khác nhau.
Các chất độc hại này tiếp xúc trực tiếp với cơ thể con người. Chủ yếu thông qua việc ăn các loại rau quả được trồng ở vùng đất ô nhiễm. Hoặc tiếp xúc trực tiếp với da, hít thở không khí bị ô nhiễm bụi bẩn.
Phá rừng là mối quan tâm lớn nhất khi nói đến suy thoái đất và xói mòn đất. Việc chặt phá thảm thực vật và cây che phủ. Đã tạo ra các điều kiện khắc nghiệt phá hủy hệ sinh thái và môi trường sống.
Phá rừng cũng tạo ra sự mất cân bằng trong các điều kiện khí quyển. Làm giảm lượng carbon được đưa ra ngoài khí quyển một cách tự nhiên. Đây là một vấn đề nghiêm trọng, vì hầu hết ô nhiễm do con người tạo ra đều dựa trên carbon.
2.4 Tác hại của ô nhiễm môi trường âm thanh và ánh sáng
Ô nhiễm tiếng ồn có thể gây căng thẳng, lo lắng, đau đầu, cáu kỉnh, giảm thính lực, mất ngủ dẫn đến giảm năng suất làm việc.
Các cuộc tập trận, tàu ngầm và các tàu khác trên biển và đại dương. Có thể gây ra tiếng ồn quá mức dẫn đến thương tích hoặc chết của động vật biển. Đặc biệt là cá voi.
Quá nhiều ánh sáng gây mỏi mắt và căng thẳng. Đặc biệt gây hại cho mắt và làm giảm chất lượng cuộc sống. Ô nhiễm ánh sáng cũng làm suy giảm hormone melatonin khó ngủ, dẫn đến bồn chồn và mệt mỏi.
Nhiều loài động vật có vú, côn trùng, chim và bò sát có quang chu kỳ với sự di chuyển, giao phối, tăng trưởng phụ thuộc vào ánh sáng. Sự phát triển của chúng và cả chu kỳ ăn uống được quyết định bởi ánh sáng tự nhiên. Ô nhiễm ánh sáng có thể gây trở ngại cho các hành vi phụ thuộc vào chu kỳ tự nhiên này. Đặc biệt gây ra sự giảm sút quần thể động vật hoang dã.
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường cũng như những hậu họa mà nó để lại cho nhân loại. Đây là những hậu họa mà chính con người tạo ra cho chính mình. Mặc dù đã có rất nhiều người đã ra tay để bảo vệ môi trường. Nhưng số người gây ô nhiễm vẫn còn rất nhiều. Do đó, những ảnh hưởng này khó lòng mà khắc phực được. Cần phải tuyền truyền đến mọi người, hãy cùng chung ta bảo vệ thế giới của chúng ta.
