Sam biển cùng những món ăn được chế biến từ chúng

0
2167

Sam biển làm động vật sống dưới biển, với hình thù có chút gai góc và đáng sợ. Nhưng lại mang trong mình giá trị dinh dưỡng rất cao cùng sự ngon miệng khó cưỡng nếu được chế biến đúng cách. Cùng chúng tôi tìm hiểu về loại động vật này thôi nào!

Xem Nhanh

1. Phân biệt giữa sam biển và con so

Sam và so biển đều là động vật giáp xác thân mềm, sinh sống chủ yếu ở vùng ven biển.  So và sam biển có ngoại hình tương tự nhau, nhưng con so là một loài có chứa độc tố, gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Thế nhưng trên thực tế, việc phân biệt giữa sam biển và con so lại không hề dễ dàng. Nằm lòng những đặc tính sau đây sẽ giúp bạn có thể mạnh dạn thưởng thức các món ăn ngon được chế biến từ sam biển.

1.1 Về môi trường sống

Sam biển sinh sống chủ yếu ở các dải cát có thủy triều cao. Còn so biển, môi trường sinh sống thiết yếu là các lạch nước ngọt.

1.2 Về kích cỡ

Sam biển thường có kích cỡ lớn hơn nhiều so với so. Con trưởng thành có thể đạt đến mức 2-3 kg. Trong khi khối lượng của con so chỉ ở tầm mức 1 kg. Tuy vậy, nhiều người khi bắt được con so vẫn thường nhầm lẫn mình bắt được sam biển loại nhỏ. 

1.3 Về tập tính

Đúng như câu nói ‘‘dính như sam’’, sam biển luôn luôn sống theo cặp và rất khó để có thể tách rời được chúng. Con đực với kích thước nhỏ hơn bám chặt ở trên lưng con cái. 

sam biển
Cặp sam biển

Khi bắt được đôi sam biển, người ta thường đập bỏ con đực vì kích thước nhỏ, không có trứng và giữ lại con cái để lấy trứng làm thực phẩm. Đây cũng là đặc điểm dễ nhìn thấy nhất bằng mắt thường vì con so di chuyển đơn độc.

1.4 Về cấu tạo đuôi

Đây là cơ sở khoa học vững chãi nhất để phân biệt giữa sam biển và so. Sam biển với tiết diện đuôi cắt ngang hình tam giác với 3 cạnh kéo dài đến tận đuôi. Ngược lại, đuôi con so có tiết diện hình tròn hoặc hình bầu dục và không hề có gai nhọn như chúng.

sam biển
Sam biển và so có cấu tạo đuôi khác nhau

1.5 Về độc tố

Nếu trứng sam biển ăn ngon và bổ dưỡng thì trứng so lại rất độc. Tính chất tương tự như độc cá nóc, Tetrodotoxin chính là thủ phạm gây ra hàng loạt vụ ngộ độc chết người. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, làm nạn nhân tử vong chỉ trong một thời gian ngắn.

Khi ăn phải so biển, từ 30 phút đến 2 giờ sẽ có những triệu chứng như: tê môi, miệng, tay, chân và quanh vùng môi miệng. Trạng thái thần kinh li bì, lơ mơ, toàn thân biểu hiện sự mệt mỏi, hạ huyết áp và cảm thấy khó thở.

Nếu có những dấu hiệu như trên sau khi ăn thì bạn lập tức phải đến cơ sở y tế gần nhất để cứu chữa. Đặc biệt là đối với trẻ nhỏ vì đã có nhiều ca cả gia đình ăn nhưng vì sức đề kháng kém nên con trẻ khó lòng qua khỏi. Nếu được, bạn nên hạn chế ăn sam biển nếu chưa thật sự chắc chắn về độ tin cậy từ nơi chế biến.

Xem thêm:

2. Tiết sam biển – Chất lỏng đắt nhất hành tinh

Tiết sam biển có màu xanh lạ mắt, là một trong những tài nguyên đắt đỏ nhất thế giới, có giá khoảng 16.000 USD/lít. Tại sao máu của chúng lại đắt đến như vậy? Máu của loài động vật này có màu xanh do chứa chất đồng. Nhưng đó chưa phải là đặc điểm thú vị nhất.

sam biển
Máu sam biển được chiết xuất hàng loạt tại Mỹ

Trong máu có chất chứa làm đông đặc biệt được dùng để pha chế thuốc, tên gọi tắt là LAL. Trước khi có LAL, các nhà khoa học không có cách nào dễ dàng để xác định vắc xin hay dụng cụ y tế có nhiễm khuẩn, như E. coli hay không. Các bác sĩ tiêm vắc xin vào thỏ thí nghiệm và chờ triệu chứng xuất hiện.

Nhưng khi LAL được cho phép sử dụng từ năm 1970, hợp chất này đã làm thay đổi mọi thứ. Chỉ cần nhỏ một giọt nhỏ vào dụng cụ y tế hoặc vắc xin, LAL sẽ bao phủ bao phủ mọi vi khuẩn gram âm giống như kén thạch. Tuy không thể hoàn toàn giết chết vi khuẩn, lớp vỏ thạch giống như chuông báo động, báo hiệu sự hiện diện của mầm mống gây bệnh và ngăn vi khuẩn lây lan.

Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) luôn yêu cầu thuốc chích và các dụng cụ y tế trước khi tiếp xúc với cơ thể bệnh nhân phải qua kiểm tra bằng máu sam biển. Do đó, máu sam có tác dụng cứu sống hàng nghìn bệnh nhân mỗi ngày.

Mỗi năm, ngành y tế đánh bắt khoảng 600.000 con sam biển. Những con sam bị lấy đi khoảng 30% lượng máu và cũng khoảng 30% trong số chúng không thể sống sót sau khi bị lấy máu. Con sống sẽ được thả lại về biển nhưng không ai biết được chúng có thực sự phục hồi được hay không. 

Năm 2016, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế đã xếp sam biển vào nhóm dễ tổn thương trong sách đỏ, chỉ thấp hơn một bậc so với nhóm nguy cấp. Quần thể sam ở Mỹ có thể tiếp tục suy giảm trong 40 năm tới và giới khoa học đang gấp rút tìm kiếm một cơ chế thay thế hiệu quả trong tương lai.

3. Các món ăn ngon chế biến từ sam biển

Nguy cơ ngộ độc khi ăn nhầm phải con so cao là thế nhưng cũng thật sự khó lòng từ chối trước những món ăn thơm ngon, đầy dinh dưỡng từ sam biển. Ở nước ta, loài động vật này có nhiều ở Quảng Ninh, Hải Phòng, Khánh Hòa, Bình Thuận, Cần Giờ,… Vì sam biển không thể nuôi mà chỉ có thể được đánh bắt trong tự nhiên vào những mùa nhất định trong năm nên việc ăn được chúng lại càng hấp dẫn hơn nữa vì độ hiếm của nó.

Từ sam biển, có thể chế biến rất nhiều món ăn khác nhau như: tiết canh, gỏi, chân sam xào chua ngọt, sả ớt, trứng sam chiên giòn hoặc xào lá lốt, sam hấp,trứng sam nướng mỡ hành,… Phần ăn được của sam biển chủ yếu là trứng. Trứng sam nhỏ kết thành đùm và có rất nhiều trong một con con sam cái.

Còn phần thịt sam biển thì rất ít, chỉ có một chút thịt dính trên phần lưng sam. Các chi hầu như không có thịt, thường phù hợp để xào cùng các loại gia vị. Thịt sam thuộc loại hàn tính nên khi ăn phải ăn cùng các gia vị nóng như: riềng, sả, ớt,… để cân bằng vị giác.

Sau đây là chi tiết một số món ăn phổ biến từ sam biển:

3.1 Trứng sam biển nướng

Đây là món ăn phổ biến dễ làm, dễ ăn nhất trong số các món ăn chế biến từ sam biển. Tách và giữ lại phần thân dưới chứa trứng của chúng. Cho thêm phần mỡ hành, trứng đánh tan, gia vị và đậu phộng giã nát rồi đem nướng trực tiếp trên lửa than. 

sam biển
Trứng sam biển nướng mỡ hành

Vì trứng sam biển khá ít nên việc cho thêm trứng đánh vào không những làm giảm bớt mùi tanh mà còn giúp bạn ăn mạnh miệng hơn, không lo hết phần. Chú ý trở đều tới khi hỗn hợp trứng chín vàng, dậy mùi thơm là đã có thể thưởng thức được.

Vị bùi bùi, nhẫn nhẫn của trứng sam biển hòa huyện cùng vị béo mềm của trứng đánh cùng độ giòn đến từ đậu phộng hứa hẹn sẽ làm bùng nổ vị giác của bạn. Món ngon càng dậy vị và bắt miệng hơn khi được ăn kèm cùng với nước mắm tỏi chua ngọt.

3.2 Gỏi sam biển chua ngọt

Nguyên liệu: Bưởi, thịt lợn, rau cần, lạc, rau răm, giấm, nước mắm, đường, tiêu, bột ngọt, chanh, ớt, sam biển. Sam để nguyên con nướng trên bếp than cho cháy vỏ để dễ tách. Chờ sam nguội, tách vỏ cẩn thận để lấy trứng, khéo léo lấy được nguyên tảng để món ăn ngon hơn.

Bưởi nên chọn loại bưởi da xanh ruột đỏ để đảm bảo độ ngọt, gỡ lấy múi, xé rời từng tép ra. Ngoài ra có thể thay thế bưởi bằng xoài hay đu đủ đều rất ngon. Các loại rau rửa sạch với nước muối rồi đem xắt nhỏ. Lạc rang chín, giã nhuyễn. Thịt lợn rửa sạch luộc chín, để ráo nước, xắt lát mỏng vừa ăn. 

Sau khi đã sơ chế xong, xếp khéo các nguyên liệu theo thứ tự sau: Bưởi đỏ xếp đều trên mặt dĩa. Kế tiếp, xếp thịt lợn lên trên, sáp vòng nối đuôi miếng này kế miếng kia rồi cho trứng sam lên trên. Rải rau cần, và rau răm và đậu phộng giã nhuyễn lên. Đặc biệt đối với món gỏi thì không thể thiếu nước mắm tỏi để trộn. Nhớ thêm một chút giấm để tạo độ chua hơn cho món ăn.

sam biển
Gỏi trứng sam biển đu đủ

Ăn kèm với bánh đa cũng là một lựa chọn cực kỳ hao mồi trên bàn nhậu.

3.3 Chân sam biển xào chua ngọt 

Nguyên liệu: Riềng, sả, ớt, lá lốt, sam biển, gia vị, dầu ăn. Ướp chân sam với các gia vị nói trên. Làm nóng chảo, chiên sơ với dầu ăn cho săn lại. Pha nước sốt chua ngọt bằng cách trộn đều tương ớt tương cà, giấm, đường, nước mắm, hạt nêm rồi gia giảm cho hợp khẩu vị. Đổ bớt dầu ăn trong chảo và lấy sam đã chiên sơ ra ngoài.

Sau đó, thêm hành thái mỏng vào đảo thơm rồi cho tỏi vào, phi tỏi thơm và vàng thì cho lại sam vào. Rưới sốt đều lên sam biển để sốt bám đều. Cho thêm lá lốt thái nhỏ nếu có để tăng thêm hương vị, đảo đều đến khi nước sốt kẹo lại thì tắt bếp.

sam biển
Sam biển xào chua ngọt

Món xào chua ngọt thân thuộc nhưng khi được áp dụng với sam biển thì cực kỳ thấm đẫm vị. Gia vị và sốt ướp thấm sâu vào càng của chúng, ăn cùng cơm trắng thì chỉ có nước vét nồi.

4. Địa điểm thưởng thức sam biển uy tín

Việc tìm mua sam biển không quá dễ dàng, thường là phải đặt trước chứ không có sẵn. Ngoài ra, khâu sơ chế cũng hết sức kỳ công vì vỏ của chúng rất cứng và có nhiều gai nhọn. Nếu xử lý không cẩn thận có thể gây trầy xước tay, bực bội vì mất thời gian.

Đừng quá lo lắng nếu bạn không thể tự mình chế biến các món ngon từ sam biển. Vì đây là món ăn đặc sản trứ danh của rất nhiều địa phương.

4.1 Sam biển – Đặc sản Hạ Long

Đặc sản Hạ Long có thể kể đến như chả mực, mực khô, sá sùng, tu hài,…và trong đó không thể thiếu các món ăn từ sam biển. Địa chỉ ăn sam biển nổi tiếng nhất Hạ Long hiện nay là Sam Biển Bà Tỵ ở ngõ 6 Cao Thắng chuyên tất cả các món về sam biển.

sam biển
Bàn tiệc sam biển Bà Tỵ Hạ Long

Một địa chỉ nữa cũng khá nổi tiếng đó là sam Quảng Yên, nằm trên cung đường từ Hạ Long về Hà Nội. 

4.2 Sam biển Cần Giờ

Cần Giờ là thánh địa đồ biển được người dân Sài Gòn cũng như các vùng lân cận rất ưa chuộng. Tất cả những loại hải sản bạn muốn ăn, đến ngay với Cần Giờ. Không chỉ chế biến mà ở đây còn chuyên bán cả hải sản tươi sống.

sam biển
Chợ hải sản Cần Giờ

Không khó để có kiếm một dĩa gỏi trứng sam tươi ngon vị biển ở bất kỳ hàng quán nào ở Cần Giờ.

Đọc đến những dòng này, thật khó lòng mà không tự mường tượng những hương vị thơm ngon từ trứng sam biển. Tìm ngay một nhà hàng hải sản gần bạn nhất để có thể trải nghiệm những món ăn độc lạ trên nhé.