Hoang mạc là một trong những hệ sinh thái của trái đất chúng ta. Trong đó nổi tiếng nhất là Sahara, nơi có khí hậu và biên độ nhiệt thay đổi chóng mặt. Vậy còn những nơi khác thì sao? Còn hoang mạc nào lớn hơn cả Sahara không? Hãy cùng tìm hiểu về tên 10 hoang mạc lớn nhất thế giới nhé.
Xem Nhanh
10. Chihuahuan – đứng thứ 10 trong top hoang mạc lớn nhất thế giới
Chihuahuan là vùng sinh thái hoang mạc có diện tích gần 282.000 kilomet vuông (tương ứng với 175.000 dặm vuông). Hơn 90% diện tích của nó nằm trong khu vực lãnh thổ quốc gia của Mexico. Sở dĩ nó được đặt tên như vậy là do hoang mạc này chiếm phần lớn diện tích của bang Chihuahua ở Mexico.
Chihuahuan có khí hậu nóng, là sa mạc lớn thứ hai khu vực Bắc Mỹ, và lớn thứ ba trong khu vực phía Tây Bán Cầu. Nó bắt đầu kéo dài từ phía nam Albuquerque, New Mexico đến phía bắc của Thành phố Mexico.
Hoang mạc này cũng bao phủ một phần của một số bang khác ở Mexico như Coahuila, Durango, Zacatecas, Nuevo León và San Luis Potosí. Góc đông nam của Arizona, một phần lớn của New Mexico, và vùng Trans-Pecos của bang Texas cũng nằm trong vùng hoang mạc.
Theo Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF), đây có thể được cho là hoang mạc có nền sinh học đa dạng nhất thế giới với 20% là đồng cỏ. Tuy nhiên, vẫn chưa có bảng thống kê đầy đủ về các loài sinh vật ở đây, cũng như sự suy thoái nghiêm trọng qua thời gian.
Loài thực vật chiếm phần lớn ở nơi này chính là Larrea tridentata, nó cũng đã thay thế nhiều loài thực vật bản địa khác. Một số loài vật khác cũng từng xuất hiện rất nhiều ở nơi này nhưng hiện nay chỉ còn với số lượng rất ít, thậm chí có thể rơi vào trạng thái tuyệt chủng, ví dụ như sói Mexico.
9. Sa mạc Bồn Địa Lớn
Sa mạc Bồn Địa lớn có tên tiếng anh là Great Basin. Đây là hoang mạc một trong 10 hoang mạc lớn nhất thế giới nằm ở khu vực Bắc Mỹ, nằm trong địa phận của quốc gia Hoa Kỳ.
Theo DesertUSA, Bồn địa lớn có diện tích lên đến khoảng 490.000 km vuông (tương đương với 190.000 dặm vuông). Nó được bao bọc bởi sườn của dãy núi Sierra Nevada nằm ở phía Đông bang California.
Mọi người thường cho rằng hoang mạc thì phải có khí hậu nóng bức, khô cằn. Nhưng khí hậu ở Great Basin cũng như một vài địa điểm khác trong danh sách này lại tương đối lạnh. Sở dĩ nó có khí hậu như vậy là do Bồn Địa Lớn có vị trí địa lý nằm gần vĩ độ phía bắc. Và nó nằm ở độ cao thấp nhất là 3000 ft (khoảng 915 m). Độ cao trung bình của những nơi khác dao động từ 4.000 đến 6.500 ft (khoảng 1.220 đến 2.000 m).
8. Sa mạc Syria – Top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới
Hoang mạc Syria còn có cái tên khác là Thảo nguyên Syria. Đây là 1 trong top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới nằm ở khu vực Tây Á, bao phủ một phần của các nước Iraq, Jordan và Syria. Đối với những người dân sống tại Iraq, phần đông của sa mạc này nằm trong địa phận biên giới nước họ, nên họ thường gọi chỗ đó là “hoang mạc miền Tây”.
Với diện tích khoảng 518.000 km (tương ứng khoảng 200.000 dặm vuông), hoang mạc Syria được mệnh danh là “vùng đất chết”. Bởi tuy diện tích rộng lớn như vậy, nhưng nó vô cùng hoang tàn và cằn cỗi, và được xếp hạng vào một trong những sa mạc khô cằn nhất thế giới.
Hệ sinh thái trong khu vực này cũng phải chịu những sự đe dọa khủng khiếp do hạn hán, chăn giả gia súc, săn bắn trái phép, và một số hoạt động gác do con người tạo nên. Thậm chí, nhiều loài sinh vật ở nơi này cũng đã biến mất không dấu vết.
7. Sa mạc Victoria Lớn – 10 hoang mạc lớn nhất thế giới
Tên tiếng Anh của sa mạc Victoria Lớn là Great Victoria. Đây là hoang mạc nằm trong top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới tọa lạc ở miền nam của Úc, đặc điểm của nó là sự cằn cỗi và chỉ có rất ít dân cư sinh sống.
Đây cũng là hoang mạc lớn nhất nước úc với hơn 250.000 dặm vuông xét về mặt diện tích (khoảng 647.000 km vuông). Đất đai ở nơi này chủ yếu là những cồn cát song song nhau, những đồng cỏ, đá cuội, và một vài hồ muối khác.
Ở đây thường xuất hiện các cơn dông, bão với số lượng trung bình khoảng 15 đến 20 cơn mỗi năm. Tuy vậy, lượng mưa trung bình hàng năm vẫn khá thấp và không thường xuyên có mưa, cũng như khó để dự đoán mưa.
Nhiệt độ của Great Victoria thường dao động từ 32 đến 40 độ C (90 đến 104 độ F) vào mùa hè. Đến mùa đông, nhiệt độ sẽ giảm thấp hơn một chút, vào khoảng từ 18 đến 23 độ C (64 đến 73 độ F).
6. Sa mạc Patagonia
Lại một nơi có khí hậu lạnh nữa trong danh sách 10 hoang mạc lớn nhất thế giới này. Đây là một đại diện đến từ Argentina, nó kéo dài từ mạn sườn tây ít mưa của dãy núi Andes cho đến phía đông Đại Tây Dương. Nó có diện thích cực khủng, lên đến hơn 260.000 dặm vuông (tương ứng với khoảng 630.000 km vuông).
Các phần trung tâm của thảo nguyên chủ yếu là những loài thực vật cây bụi và thân thảo. Ở phía tây, nơi lượng có mưa cao hơn một chút, các bụi cây được thay thế bằng cỏ.
Về mặt địa hình, hoang mạc bao gồm các vùng đất xen kẽ với những khối núi. Chúng được chia cắt bởi các thung lũng sông và hẻm núi. Phần phía tây của thảo nguyên Patagonia là các hồ có nguồn gốc băng giá. Bên cạnh đó là những dãy núi khô cằn, hoặc rừng ôn đới lạnh dọc theo các thung lũng.
Môi trường ở đây cũng vô cùng khắc nghiệt với lượng mưa trung bình hằng năm chỉ từ 160 đến 200 milimet. Sự khắc nghiệt này được cho là do sự ảnh hưởng chủ yếu của địa hình. Vì Patagonia nằm ở bên sườn ít mưa của dãy núi, nên hơi nước ở đây bốc hơi rất nhanh. Lượng mưa thì ít nhưng nước mưa lại bốc hơi nhanh khiến nó trở thành một khu vực cằn cỗi.
5. Hoang mạc Kalahari
Đây là một trong 10 hoang mạc lớn nhất thế giới, nó có diện tích khoảng hơn 900.000 km vuông (khoảng 360.000 dặm vuông) đã khiến cho nơi này trở thành hoang mạc lớn thứ 5 thế giới. Kalahari cũng bao phủ khoảng 70% diện tích của Botswana, một phần Zimbabwe, Namibia, và Cộng hòa Nam Phi.
Theo các nhà nghiên cứu, đây không thực sự là một hoang mạc. Chỉ có một vùng thật sự khô cằn nằm ở khu vực Tây Nam với lượng mưa trung bình hàng năm là 175 milimet. Một số khu vực khá có mưa khá thất thường, với lưu lượng là khoảng 250 milimet trở lên hàng năm, cũng là nơi phát triển phù hợp của nhiều loài thực vật.
Vào mùa hè, Kalahari có nhiệt độ nằm trong khoảng từ 20 đến 40 độ C. Còn mùa đông thì lại có khí hậu lạnh khô, có thể có sương muối khi đêm xuống. Mức nhiệt trung bình vào khoảng thời gian cuối mùa đông thậm chí có thể giảm xuống chỉ còn 0 độ C.
4. Sa mạc Gobi
Sa mạc Gobi là một vùng đồng cỏ, và là sa mạc lớn nằm ở Đông Á. Nó bao gồm một phần phía Bắc và Đông Bắc Trung Quốc, và miền Nam Mông Cổ. Nó nằm trong top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới với diện tích của lên đến 1.300.000 km vuông (khoảng 500.000 dặm vuông).
Một thông tin thú vị mà có thể bạn chưa biết về hoang mạc này. Trong lịch sử, đây từng thuộc chủ quyền của đế quốc Mông Cổ, và là nơi có nhiều thành phố nắm vai trò quan trọng do chúng nằm dọc theo Con Đường Tơ Lụa.
Sa mạc Gobi còn là nguồn phát hiện ra nhiều hóa thạch quan trọng, bao gồm cả những quả trứng khủng long đầu tiên. 26 trong số đó có chiều dài trung bình là 9 inch, được phát hiện vào năm 1923. Bên cạnh đó là những bộ xương khủng long vĩ đại, bao gồm cả của loài khủng long bạo chúa Tyrannosaurus Rex
3. Sa mạc Ả Rập – Top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới
Sa mạc Ả Rập là một sa mạc hoang vu rộng lớn ở khu vực Tây Á. Nó trải dài từ Yemen đến Vịnh Ba Tư, Oman, Jordan và Iraq. Hoang mạc này cũng chiếm phần lớn diện tích của bán đảo Ả Rập. Nằm trong top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới với tổng diện tích của nó lên đến 2.330.000 km vuông (900.000 dặm vuông). Đây là sa mạc lớn thứ ba trên thế giới và lớn nhất trong khu vực châu Á.
Ở chính giữa sa mạc là Ar-Rub’al-Khali (tạm dịch: khu vực trống), và cũng là một trong những khối cát liên tục lớn nhất trên thế giới.
Đây là nơi tập hợp của những đụn cát đỏ, và những bãi cát lún chết chóc. Biên độ dao động nhiệt ở hoang mạc này rất lớn, có thể đóng băng vào ban đêm theo mùa. Đa dạng sinh học ở đây cũng không quá nhiều, nhưng vẫn có một vài loài thực vật đặc hữu.
Linh dương Gazelle, linh dương Oryx, mèo cát, thằn lằn đuôi gai là một trong số ít các loài còn sống sót trong môi trường khắc nghiệt này. Nhiều loài khác như linh cẩu sọc, chó rừng và lửng mật đã bị tuyệt chủng do bị săn bắn, cũng như sự xâm phạm và phá hủy môi trường sống do con người làm.
2. Sa mạc Sahara – Top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới
Sa mạc Sahara đã quá nổi tiếng. Tuy vậy, nó vẫn chưa phải là hoang mạc lớn nhất thế giới. Nhưng nó là hoang mạc nóng có diện tích lớn nhất thế giới. Cái tên Sahara của nó trong tiếng Ả Rập cũng có nghĩa là sa mạc lớn. Diện tích của Sahara lên đến hơn 9.200.000 km và đang ngày càng mở rộng. Đây là con số lớn gần xấp xỉ diện tích nước Mỹ và Trung Quốc.
Sa mạc này bao phủ gần như trọn vẹn khu vực Bắc Phi. Chỉ loại trừ vùng đất màu mỡ ở bờ biển Địa Trung Hải, dãy núi Atlas tại vùng Maghreb, Thung lũng sông Nin ở Ai Cập và Sudan.
Có thể bạn chưa biết, vài nghìn năm trước đây, qua một đợt biến đổi khí hậu, Sahara đã được phủ đều bởi màu xanh của cỏ cây. Điều này được cho là bởi sự tuế sai của trục Trái đất trong quá trình quay quanh Mặt trời. Điều đó đã khí cho vị trí của giá mùa Bắc Phi bị thay đổi. Dự kiến trong vòng 15.000 năm nữa, hoang mạc này sẽ lại tiếp tục được nhuộm màu xanh mát tràn đầy sức sống.
1. Châu Nam Cực – Top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới
Châu Nam Cực được xếp ở hạng cao nhất trong danh sách 10 hoang mạc lớn nhất thế giới. Nó cũng là nơi lạnh nhất, và khô nhất thế giới. Hàng năm, lượng mưa ở đây chỉ ở mức 200 milimet, chủ yếu là dưới dạng tuyết, và ở những nơi ven biển. Con số đó sẽ giảm dần khi càng đi sâu vào trong lục địa.
Diện tích của hoang mạc này rơi vào khoảng 14.000.000 km vuông (tương ứng với khoảng 5.400.000 dặm vuông). Tuy khí hậu và môi trường sống khắc nghiệt, và không có dân cư sinh sống thường xuyên, nhưng hàng năm, vẫn có khoảng 1.000 đến 5.000 người đến đây sinh sống và làm việc ở những trạm nghiên cứu được xây dựng trên lục địa này.
Nơi này thậm chí còn không được đón ánh mặt trời trong vòng nhiều tháng liền. Tuy vậy, do các tác nhân làm biến đổi khí hậu và gây ra sự nóng lên toàn cầu, mà trong vòng 50 năm qua, nhiệt độ ở hoang mạc Châu Nam Cực đã tăng lên gấp 2,5 lần so với ngày trước.
Trên là top 10 hoang mạc lớn nhất thế giới. Có thể nhiều người sẽ cảm thấy khó tin vì sa mạc Sahara không phải là hoang mạc rộng lớn nhất trên thế giới. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn nhiều thông tin thú vị và bổ ích về các hoang mạc trên trái đất chúng ta hiện nay.
